ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਤੀਜੀ ਵੂਮੈਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਹਰੀਨੀ ਅਮਰਸੂਰੀਆ ਬਣੀ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਦੀਪਕ ਗਰਗ
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, 25 ਸਤੰਬਰ 2024- ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਨਵ-ਨਿਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਨੁਰਾ ਕੁਮਾਰਾ ਦਿਸਾਨਾਇਕੇ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਨ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗਜ਼ਟ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਿਸਾਨਾਯਕੇ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਚਾਰ ਮੈਂਬਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਹਰੀਨੀ ਅਮਰਸੂਰੀਆ ਨੂੰ ਸਹੁੰ ਚੁਕਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ।
ਐਨਪੀਪੀ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵਿਜਿਤਾ ਹੇਰਾਥ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮਣ ਨਿਪੁਨਾਰਚੀ ਨੇ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ। ਅਮਰਸੂਰੀਆ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਤੀਜੀ ਔਰਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਿਰੀਮਾਵੋ ਬੰਦਰਨਾਇਕ (ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਔਰਤ ਆਗੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ) ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੀ ਚੰਦਰਿਕਾ ਬੰਦਰਨਾਇਕ ਕੁਮਾਰਤੁੰਗਾ ਵੀ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੀ ਸੀ।
ਮੰਗਲਵਾਰ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਭੰਗ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ 14 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਦੇਣਗੇ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦੇਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਛਲੀ ਸੰਸਦ ਦਾ ਗਠਨ ਅਗਸਤ 2020 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ 11 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਅਨੁਰਾ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੇ
ਦਿਸਾਨਾਇਕ (56) ਨੂੰ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਕੱਤਰੇਤ ਵਿੱਚ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਜਯੰਤਾ ਜੈਸੂਰੀਆ ਨੇ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁਕਾਈ। ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਦਾ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੱਤਾ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਿਨੇਸ਼ ਗੁਣਾਵਰਧਨੇ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ। ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਵਰ (ਐਨਪੀਪੀ) ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਅਸੈਂਬਲੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉਹ ਕੇਅਰਟੇਕਰ ਕੈਬਨਿਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਗੇ। ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤਿਆਰੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਜਨਰਲ ਸਮਾਨ ਰਤਨਾਇਕੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 11 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਆਉਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਵਰ (ਐਨਪੀਪੀ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਦਿਸਾਨਾਯਕੇ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਵਿਰੋਧੀ ਸਾਮਗੀ ਜਨ ਬਲਾਵੇਗਾ (ਐਸਜੇਬੀ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਸਜੀਤ ਪ੍ਰੇਮਦਾਸਾ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ।
ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਸੱਤਾ ਤੱਕ: ਅਨੁਰਾ ਨੇ 5 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇ
ਅਨੁਰਾ, ਜੋ ਉੱਤਰੀ ਮੱਧ ਸੂਬੇ ਦੇ ਥੰਬੁਟੇਗਾਮਾ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਨੇ ਕੋਲੰਬੋ ਦੀ ਕੇਲਾਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ 1987 ਵਿੱਚ ਜੇਵੀਪੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਬਗਾਵਤ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਸੀ। ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਦੋ ਖੂਨੀ ਬਗਾਵਤਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਅਨੁਰਾ 2014 ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ ਸੀ। 2019 ਵਿੱਚ, JVP ਦਾ ਨਾਮ NPP ਹੋ ਗਿਆ। ਅਨੁਰਾ ਨੇ ਫਰਵਰੀ 2024 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਤੀ NPP ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਮਰਸੂਰੀਆ (54) ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਨੁਰਾ ਦੋਵੇਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਵਰ (ਐਨਪੀਪੀ) ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ 225 ਸੀਟਾਂ ਵਾਲੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਐਨਪੀਪੀ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 3 ਸੀਟਾਂ ਹਨ।
ਅਨੁਰਾ ਨੇ 2019 'ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਵੀ ਲੜੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 3% ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਰੀਨੀ ਅਮਰਸੂਰੀਆ ਨੇ ਵੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ।
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ?
ਅਮਰਸੂਰੀਆ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਾਲਜ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। 1991 ਤੋਂ 1994 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਸਮਾਚਾਰ ਏਜੰਸੀ ਪੀਟੀਆਈ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਅੰਜੂ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਹਰੀਨੀ 1991 ਤੋਂ 1994 ਤੱਕ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ 'ਦਿ ਹਿੰਦੂ' 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਵਿਚ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।
ਬੈਚਮੇਟ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ?
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਹਰੀਨੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਾਲਜ ਦੇ ਗੌਰਵਮਈ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਹੈ। ਅਮਰਸੂਰੀਆ ਦੇ ਬੈਚਮੇਟ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨਲਿਨ ਰਾਜਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ 90 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਉਸ ਦੀ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਪਰ ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਕਾਲਜ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਬਹਿਸ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੀ ਸੀ। ਇਹ 90 ਦਾ ਦਹਾਕਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੈ। (ਏਜੰਸੀ ਇੰਪੁੱਟ ਦੇ ਨਾਲ।)